ÖTV Zammından Önce Araç Satın Alan Tüketicinin Hukuki Hakları

Giriş: ÖTV Zammı Sonrası Doğan Sorular

Son günlerde yürürlüğe giren ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) artışı, otomotiv piyasasında hareketliliğe neden oldu. Ancak bu değişiklik yalnızca yeni alımları değil, zamdan hemen önce araç satın alan tüketicileri de yakından ilgilendiriyor. Birçok tüketici şu soruyu soruyor:

“Zamdan önce araç aldım, ancak bayi benden yeni ÖTV farkını da talep ediyor. Bu hukuka uygun mu?”

Bu yazımızda, hem tüketicilerin yasal haklarını hem de bayilerin yükümlülüklerini Türk Borçlar Kanunu, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ÖTV mevzuatı çerçevesinde sade ve anlaşılır bir dille açıklıyoruz.

Satışta Esas Alınan Tarih Nedir?

Bir otomobil satışında esas alınan tarih, genellikle fatura düzenleme tarihi ve/veya tescil (ruhsat) tarihidir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu (m.3/B) ve 4760 sayılı ÖTV Kanunu uyarınca vergiyi doğuran olay şunlardır:

• Fatura düzenlenmesi

• Malın teslimi

• Veya tescil işlemi

Yani, eğer aracın faturası zamdan önce kesilmişse, bu satış işlemi eski vergi oranıyla tamamlanmıştır. Bayinin, daha sonra yürürlüğe giren bir ÖTV artışını bu işleme yansıtması hukuka aykırıdır.

Tüketici Hukuku Açısından Bayinin Ek Talepte Bulunması

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m.6:

“Tüketiciye bildirilen fiyat, ilan edilen fiyat, sözleşme veya fatura fiyatı, sonradan artırılamaz.”

Bu hüküm çok açık: Bayi, sözleşmede yer alan veya tüketiciye bildirilen fiyatla bağlıdır. Zam sonrasında tüketiciden fark istemesi, sözleşmeye aykırıdır ve haksız şart niteliğindedir.

Örneğin:

• 23 Temmuz’da 1.200.000 TL’ye fatura edilen bir araç için, 24 Temmuz’da yürürlüğe giren ÖTV zammı nedeniyle bayi 100.000 TL fark istiyor.

• Bu durumda tüketici, Tüketici Hakem Heyeti’ne veya Tüketici Mahkemesi’ne başvurarak ödediği bedelin sabit kalmasını talep edebilir.

  
  

Fatura Yok, Kapora Verildi: Ne Olur?

Bu durumda yazılı belgelerin incelenmesi gerekir. Fatura henüz kesilmediyse ve sadece kapora verildiyse; bayi, zam gerekçesiyle yeni fiyat önerebilir. Ancak burada da:

• Taraflar arasında yazılı bir sözleşme,

• E-posta yoluyla yapılan fiyat teyitleri,

• WhatsApp yazışmaları veya teklif formları

gibi belgeler varsa, tüketici lehine yorum yapılabilir.

Bu durumda da satıcı, “sözleşmede anlaşılan fiyat” ile bağlıdır.

Bayi tarafından zamdan önce proforma faturanın düzenlenmesi halinde, tüketici yapılan zamdan sorumlu tutulamaz. Proforma faturası düzenlenmesi icap niteliğinde olduğundan, alıcının kabulü ile sözleşme tamamlanmış sayılmaktadır. Bu nedenle proforma faturasında belirlenen ücret iki taraf için de bağlayıcıdır. Bu hususta Yargıtay Hukuk Genel Kurulu karar vermiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2018/4 E. 2018/80 K., 24.01.2018)

''Sonuç olarak somut olay bakımından, icap (=öneri) niteliğinde sayılan proforma faturada yazılı mal bedelinin alıcı tarafça tümden ve peşinen ödenmesi ile sözleşmenin kurulmuş sayılacağı, bunun üzerine kısım kısım mal teslimi yapan satıcının proforma faturada gösterilen birim değerden fazla tutarlarla düzenlediği faturaların itiraz edilmeyerek ticari defterlere kaydı ile sözleşmenin bu yeni tutarlar üzerinden tadil edildiğinin kabulü ve alıcının bu miktarlardan sorumlu tutulması gerektiği sonucuna varılmıştır.''

Tüketici Ne Yapabilir? Hangi Yollar Açık?

Zamdan önce aracı alan ancak ek ödeme talebiyle karşılaşan tüketiciler, şu yolları izleyebilir:

Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu

• 2025 yılı için 104.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda

• e-Devlet veya kaymakamlıklardaki hakem heyetlerine başvurabilirsiniz.

  
  

Tüketici Mahkemesi

• 104.000 TL üzerindeki talepler için geçerlidir.

• “Sözleşmeye aykırılıktan doğan zarar”, “haksız şart”, “bedel iadesi” gibi taleplerle dava açabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

ÖTV zammı öncesi alınan arabaya sonradan zam yapılabilir mi? Hayır, fatura tarihi esas alınır.

Sözleşme yaptım ama fatura henüz yok, yeni zam uygulanır mı? Duruma göre değişir, ancak proforma faturası vb. nitelikte yazılı belge varsa zam geçerli sayılmaz.

Bayi aracı vermiyor, ÖTV farkı istiyor. Ne yapmalıyım? Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurun veya uzman kadromuzdan bir avukata danışın.

Sonuç

Yukarıda belirtildiği gibi bağlanma parasının teslimi (kapora) ve proforma faturasının düzenlenmiş olması belirleyicidir. Bu unsurların tespitine göre tüketicinin zam sonrası yeni ücreti ödeyip ödemeyeceği değişmektedir. Bu nedenle söz konusu tasnifin yapılması önem arz etmektedir.

Avukatlarımızdan Randevu Almak İçin Tıklayın

Yukarıda belirtilen bilgiler, genel geçer yasal düzenlemelere ve uygulamalara dayanmaktadır. Ancak, her bireyin durumu farklı olabileceğinden, taşınır ve taşınmaz mal alımı gibi karmaşık hukuki süreçlerde kişisel durumunuzu ve özel koşullarınızı göz önünde bulundurmak önemlidir. Bu nedenle, sözleşmelerinizle ilgili herhangi bir sorunla karşılaştığınızda mutlaka uzman bir avukattan destek almanız gerekmektedir. Çelik Avcı Gülçek Hukuk Bürosu, borçlar hukuku alanında profesyonel danışmanlık hizmeti sunarak, sizin en uygun çözümü bulmanıza yardımcı olacaktır.

Yasal Uyarı (Disclaimer)

Bu içerik, Çelik Avcı Gülçek Hukuk Bürosu tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, genel hukuki değerlendirmeler içermektedir. Burada yer alan açıklamalar, somut olaylara uygulanmadan önce mutlaka bir hukukçu tarafından değerlendirilmelidir ve hiçbir şekilde hukuki danışmanlık teşkil etmez.

İçeriğin hazırlanmasında, doğruluğu titizlikle denetlenmiş kaynaklardan ve yapay zekâ destekli içerik üretim araçlarından faydalanılmıştır. Bu kapsamda kullanılan teknolojik destek, yalnızca yardımcı niteliktedir; nihai içerik, hukuk büromuzun denetim ve onayıyla yayımlanmıştır.

Çelik Avcı Gülçek Hukuk Bürosu, bu içeriğin kullanılmasından doğabilecek doğrudan ya da dolaylı herhangi bir zarardan sorumluluk kabul etmez.

ÖTV zammı eski fiyatla araç alanları etkiler mi? Zamdan önce alınan araca zam yansıtılır mı? Bayiler ÖTV zammını geriye dönük uygulayabilir mi? Araç alımı sonrası ÖTV zammı gelirse ne olur? ÖTV artmadan araç alanlar ne yapmalı? Araç fatura tarihi mi geçerli ÖTV için? ÖTV zammı sonrası araç fiyatı değişir mi? Zamdan önce kapora verildi araç teslim edilmedi. ÖTV zammı sonrası teslim edilmeyen araç. ÖTV artışı öncesi alınan araç fiyatı, 2025 ÖTV zammı kimleri kapsıyor. ÖTV zammı geriye dönük uygulanabilir mi? Araç satışında hangi tarih esas alınır? ÖTV zammı yürürlük tarihi Fatura tarihi mi ödeme tarihi mi önemli?